4 - Wczesne średniowiecze, I klasa

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Zagadnienia do klasówki – Początki średniowiecza

,,Bizancjum”

Uczeń :

1.          Przedstawia okoliczności powstania Cesarstwa Bizantyjskiego.

2.          Ocenia działalność cesarza Justyniana Wielkiego w zakresie polityki zewnętrznej.

3.          Ocenia działalność cesarza Justyniana Wielkiego w zakresie polityki wewnętrznej.

4.          Wyjaśnia, na jakie niebezpieczeństwa narażone było Cesarstwo Bizantyjskie po śmierci Justyniana.

5.          Wskazuje czynniki, dzięki którym Konstantynopol był miastem rozwijającym się pod względem gospodarczym                            i kulturalnym.

6.          Rozumie, dlaczego Konstantynopol nazywany był drugim Rzymem.

7.          Charakteryzuje architekturę bizantyjską. Podaje konkretne przykłady budowli.

8.          Ocenia pozycję Kościoła w Cesarstwie bizantyńskim oraz określa rolę cesarza w stosunku do hierarchii kościelnej.

9.          Na przykładzie arianizmu wyjaśnia, czym były herezje, które zaczęły rozwijać się na wschodzie. 

10.      Określa rolę oraz pozycję polityczną Kościoła na ziemiach dawnego Cesarstwa zachodniego.

11.      Wyjaśnia przyczyny podziału Kościoła we wczesnym średniowieczu.

-          Pojęcia, określenia i nazwy : Słowianie,  Bułgarzy,  Awarowie,  Sasanidzi,  Arabowie,  ogień grecki,                   budowla bazylikowa,  mozaiki,  freski,  ikony,  patriarcha,  pomazaniec boży,  cezaropapizm,  papocezaryzm,  Kościół katolicki, Kościół prawosławny, arianizm,  herezja   

-          przykłady architektury bizantyjskiej : Hagia Sophia,  kościół San Vitale w Rawennie,   Bazylika św. Marka w Wenecji                                                  

-          postacie : Justynian I Wielki,  Ariusz

-          nazwy geograficzne i miejsca związane z tematami

·         Półwysep Bałkański, Azja Mniejsza, Syria, Palestyna, Egipt, wschodnia część Afryki Północnej – obszary wchodzące w skład Cesarstwa Bizantyjskiego do VI wieku

·         Zachodnia część Afryki Północnej, południowa część Hiszpanii, Italia, Dalmacja – obszary podbite przez Justyniana Wielkiego

·         Konstantynopol – stolica Cesarstwa Wschodniego

·         Bizancjum – nazwa Cesarstwa Wschodniego

·         Cieśnina Bosfor – cieśnina łącząca Morze Czarne ze Śródziemnym i oddzielająca Półwysep Bałkański od Azji Mniejszej (nad nią położony był Konstantynopol)

-          praca z mapą – uczeń wskazuje

·          Konstantynopol i Cesarstwo Bizantyjskie

·          obszary podbite w okresie panowania Justyniana Wielkiego

·          tereny na których pierwotnie osiedlili się Słowianie i Bułgarzy

·          państwo Gepidów i Sasanidów

·          obszary Bizancjum zagrożone najazdami arabskimi

-          daty :

·          395 r. – podział Cesarstwa na część wschodnią i zachodnią przez Teodozjusza Wielkiego (początek Bizancjum)

·          IV w. – początek arianizmu

·          VI w. – okres największej świetności Bizancjum (panowanie Justyniana)

,,Początki islamu”

Uczeń :

1.       Omawia położenie geograficzne Półwyspu Arabskiego oraz charakteryzuje warunki naturalne panujące na jego obszarze.

2.       Opisuje warunki życia i zajęcia ludności arabskiej.

3.       Przedstawia pierwotną religię Arabów oraz wyjaśnia, dlaczego Mekka odgrywała ważną rolę w arabskich wierzeniach.

4.       Zna okoliczności narodzin islamu.

5.       Przedstawia główne zasady islamu.

6.       Przedstawia święte miejsca islamu oraz wyjaśnia, w jaki sposób muzułmanie sprawują swój kult.

7.       Charakteryzuje sztukę arabską oraz określa jej związek z religią muzułmańską.

8.       Wskazuje etapy podbojów arabskich na przestrzeni VII – VIII w.

9.       Przedstawia podział i organizację państwa arabskiego.

10.    Charakteryzuje stosunek Arabów do ludności zamieszkującej podbite przez nich obszary.

11.    Zna osiągnięcia Arabów w dziedzinie kultury i nauki.

12.    Wyjaśnia, w jaki sposób Arabowie przyczynili się do utrwalenia dorobku naukowego starożytnych pisarzy i myślicieli.  

-          pojęcia i nazwy : Beduini,  świątynia Kaaba,  Święty Czarny Kamień,  Allach,  islam,  muzułmanie,  hidżra,  jałmużna,  ramadan,  dżihad,  meczet,  minaret,  mihrab,  muezin,  imam,  kalif,  kalifat,  Dom Mądrości,  arabeski 

-          Przykłady architektury islamu : Kopuła na Skale,  Błękitny Meczet w Stambule,  Alabastrowy Meczet w Kairze,

-          postacie : Mahomet

-          nazwy geograficzne i miejsca związane z tematami

·         Półwysep Arabski – półwysep między Afryka i Azją którego obszar zamieszkiwany był przez plemiona arabskie (podbity przez zwolenników Mahometa w czasie jego życia)

·         Mekka – miasto we wschodniej części Półwyspu Arabskiego z którego pochodził Mahomet

·         Medyna – miasto do którego zbiegł Mahomet po tym, jak się dowiedział o spisku na swoje życie

·         Palestyna, Syria,  Mezopotamia,  Persja,  Egipt i obszary Afryki Północnej, Hiszpania – obszary podbite przez Arabów między VII – VIII wiekiem (po śmierci Mahometa)

·         Damaszek, Bagdad, Kair, Kordoba – miasta będące stolicami kalifatów (miejsce rozwoju nauki                     i sztuki arabskiej)

-          praca z mapą – uczeń wskazuje :

·          Półwysep Arabski oraz miasta: Mekkę i Medynę

·          kierunki i zasięg podbojów Arabów

·          wskazuje dokładnie obszary podbite w VII i VIII wieku

-          daty :

·          I połowa VII wieku – początek działalności Mahometa

·          622 r. – ucieczka z Mekki do Medyny (początek nowej ery dla muzułmanów)

·          630 r. – zdobycie Mekki przez Mahometa

·          632 r. – śmierć Mahometa

·          VII w. – podbój Palestyny, Syrii, Persji i Egiptu przez Arabów (po śmierci Mahometa)

·          II połowa VII i I połowa VIII w. – podbój Afryki Północnej, Hiszpanii i Azji aż po rzekę Indus

·          VII – IX w. – okres największego rozkwitu nauki i sztuki arabskiej

,,Państwo Franków”

Uczeń :

1.        Opisuje proces kształtowana się pierwszych państw barbarzyńskich na obszarze dawnego Cesarstwa zachodniego oraz wskazuje przyczyny ich upadku.

2.        Przedstawia proces upadku cywilizacji rzymskiej na zachodzie po najeździe barbarzyńców.

3.        Wyjaśnia rolę duchowieństwa w okresie formowania się państw germańskich.

4.        Określa, gdzie pierwotnie osiedlili się Frankowie oraz charakteryzuje ich zajęcia i życie codzienne. 

5.        Ocenia znaczenie polityczne chrztu Chlodwiga dla rozwoju państwa Franków.

6.        Ocenia autorytet władzy królów frankońskich po śmierci Chlodwiga.

7.        Zna polityczne i religijne znaczenie bitwie pod Poitiers, stoczonej z wojskami arabskimi przez Karola Młota. 

8.        Przedstawia okoliczności przejęcia władzy w państwie Franków przez dynastię Karolingów.

9.        Wyjaśnia okoliczności powstania Państwa Kościelnego oraz ocenia pozycję polityczną papiestwa od VIII wieku. 

10.    Ocenia politykę podbojów Karola Wielkiego.

11.    Wskazuje dokonania Karola Wielkiego w zakresie polityki wewnętrznej.

12.    Wyjaśnia, na czym polegał patrymonialny charakter władzy Karola Wielkiego.

13.    Przedstawia okoliczności koronacji cesarskiej Karola Wielkiego oraz ocenia jej polityczne znaczenie.

14.    Potrafi ocenić wkład Karola Wielkiego w proces rozwoju szkolnictwa oraz opisuje przebieg nauki w powstających szkołach.

15.    Wyjaśnia, dlaczego okres panowania Karola Wielkiego nazywany jest renesansem karolińskim. 

-          pojęcia i nazwy : arianizm,  herezja,  Merowingowie,  majordom,  Karolingowie,  papocezaryzm,  Longobardowie,  Awarowie,  Sasi, denar,  centralizacja władzy,  hrabstwa,  marchie,  hrabiowie,  margrabiowie,                           monarchia patrymonialna,  szkoła przyklasztorna, szkoła przykościelna,  szkoła przykatedralna,  siedem sztuk wyzwolonych,  trivium,  quadrivium,  minuskuła karolińska,  manuskrypt,  malarstwo miniaturowe, styl romański

-          postacie : Chlodwig,  Karol Młot,  Pepin Krótki,  Childeryk III,  Karol Wielki,  Alkuin,  Einhard 

-          nazwy geograficzne i miejsca związane z tematami :

·        obszar dzisiejszej Belgii – obszar pierwotnego osadnictwa Franków

·        Galia – dawna prowincja rzymska podbita przez Franków na przestrzeni V – VIII w.

·        Poitiers – miejscowość we Francji w okolicach której wojska Karola Młota pokonały Arabów

·        Akwizgran – stolica państwa Karola Wielkiego 

·        Państwo Kościelne – państwo pod rządami papieża, utworzone przez Pepina Krótkiego

-          praca z mapą – uczeń wskazuje :

·          obszary, na których powstawały pierwsze państwa germańskie

·          pierwotne siedziby Franków

·          tereny Galii podbite przez Franków na przestrzeni V – VIII w.

·          terytoria podbite przez Karola Wielkiego

-          daty :

·          V – VI wiek – okres istnienia pierwszych państw germańskich (wieki ciemne)

·          496 r. – chrzest Chlodwiga

·          732 r. – bitwa pod Poitiers

·          751 r. – Pepin Krótki królem Franków – początek panowania dynastii Karolingów

·          756 r. – powstanie Państwa Kościelnego

·          800 r. – koronacja cesarska Karola Wielkiego