38, strunowce

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

38. Różnice w rozrodzie ryb chrzęstno i kostnoszkieletowych.

W większości ryby są rozdzielnopłciowe, jedynie STRZĘPIELOWATE i PRAŻMOWATE  są obojnakami. Narządy rozrodcze składają się z 2 gruczołów płciowych(jajniki, jądra) i dróg wyprowadzających: nasieniowody i jajowody oraz u niektórych gatunków narządu kopulacyjnego. Jajorodne, gdzie samiec polewa ikrę spermą, składają znacznie więcej jaj- rekordzistką jest samica MOLA MOLA samogłowa składająca około 300 mln jaj jednorazowo. Tarło przypada na różne pory roku, samice mogą przetrzymywać jaja w jamie ciała przez dłuższy czas w odpowiednim pH bo mogą być w okresie danego rozrodu warunki nie sprzyjające złożeniu ikry.

CHRZĘSTNOSZKIELETOWE:

1.      Plemniki przechodzą przez najądrze będące przekształconym pranerczem do gruczołu leydiga, a dalej nasieniowodami do steku ; u żarłaczy wykształcił się narząd kopulacyjny będący przekształconym promieniem płetwy brzusznej---PTERYGOPODIUM.

2.      Jajniki są przeważnie parzyste, produkowane przez nie jaja wpadają do jamy ciała skąd są wychwytywane przez lejek jajowodu(przewód Mullera); jaja w jajowodzie otaczają się osłonka rogową – tutaj też zachodzi do zapłodnienia.    

Zapłodnione jajo dostaje się przez CIEŚŃ do macicy

       - u ryb jajorodnych jaja przebywają w macicy krótko, a nastepnie przez stek wydostają się na zewnątrz,

3.   żyworodność występuje u niektórych gatunków rekinów; samica produkuje niewiele jaj; w układzie rozrodczym samic tych gatunków rozwija się swoiste łożysko zbliżone nieco budową do łożyska ssaków; żyworodne gatunki GOŁOMIANKI żyją w Bajkale na głębokości 1000m, w okresie porodu podpływają do powierzchni wody gdzie pod wpływem ciśnienia pękają- samice giną a młode rybki rozpoczynają samodzielne życie

4.   U wielu gatunków rekinów, płaszczek, GAMBUZJI i Gupika rozwój charakteryzuje JAJORODNOŚĆ; u samców płetwa przekształca się w narząd kopulacyjny GONOPODIUM – służący do przeniesienia nasienia

KOSTNOSZKIELETOWE:

1.      jaja w postaci parzystych tworów; wewnątrz jądra znajduje się kanał środkowy, do którego otwierają się kanaliki nasieniotwórcze; dojrzałe plemniki gromadzą się w kanale środkowym, który ku tyłowi wydłuża się w nasieniowód; nasieniowody łączą się w tylnej części jamy ciała w nieparzysty przewód otwierający się na zewnątrz bądź osobnym otworem płciowym (śledź, drętwik), bądź łączący się z pęcherzem moczowym, czy wreszcie z moczowodem ( okoń, węgrzyca)

2.      jajniki mają kształt workowaty z charakterystyczną jamą w środku; oocyty tworzą się w różnych miejscach ścian jajnika i po dojrzeniu wpadają do jego jamy(karp, szczupak); jaja z jajnikó wędrują do jajowodów, które w tylnej części ciała łączą się w nieparzysty kanał kończący się nieparzystym otworem płciowym.

3.      mimo, że u wszystkich kostnoszkieletowych wystepują parzyste zawiązki jajników to u wielu osobników dorosłych jest jajnik nieparzysty (węgorzyca, okoń, różanka)

4.      u łososiowatych brak jajowodów,  jama ciała połączona jest z otworem płciowym jedynie krótkim lejkiem

5.      niektóre ryby, np. CYPRINODONTIDAE mają w jajniku szereg fałdów wśród których gromadzą się plemniki, w ten sposób raz zapłodniona samica rodzi kilka młodych pokoleń

6.      u samicy SUMIKA rozwija się na brzuchu gąbczasta warstwa skóry, do której ryba wciska złożoną ikrę; do każdego jajeczka wrasta wypustka z ciała matki i poprzez te wypustki wnikają naczynia krwionośne zaopatrując jaja w substancje odżywcze i tlen.

7.      gębacze rozpoczynają tarło tańcem godowym, zapłodnioną ikrę samica bierze do pyska gdzie nastepuje dalszy rozwój jaj; podobnie samiec i samica APOGONA chouja ikrę w pysku

8.      GURAMI,BOJOWNIKI I PRĘTNIKI budują z pęcherzyków powietrza pływające a powierzchni wody piankowate gniazda, do których samice składają jaja

9.      u IGLICZNI w okresie tarła u samca wyrasta torba lęgowa, do której samica składa jaja gdzie zostaną zapłodnione; wymianę gazową umożliwia Bogato unaczyniony nabłonek tejże torby, przez ruch młodych rybek następuje rozerwanie torby i wydostanie się ich do wody.

10.  samica SMUKLENIA PRYSKACZA przylepia ikrę na liściach nadwodnej roślinności, gdzie zostaje zapłodniona; samce spryskują ikrę wodą dzięki silnie rozwiniętą płetwą ogonową, po wylęgnięciu młode spadają do wody.