3983, Big Pack Books txt, 1-5000

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Piotr KuncewiczNowa era dinozaur�wNew AgeTower Press 2000Copyright by Tower Press, Gda�sk 20004Piorun wskrzeszonyWed�ug wierze� ameryka�skich Indian Siuks�w, zepchni�tych przez bia�ych z prerii nailaste pustynie, podczas gwa�townych burz wraz z piorunami wy�aniaj� si� z chmur ogromnepotwory p�osz�ce stada bizon�w, a nast�pnie nikn�ce pod ziemi�. P�niej wielkie ulewy wynosz�na powierzchni� ich szcz�tki. A te nie odradzaj� si� ju�, lecz przemieniaj� w ca�o�� wludzkich snach i wyobra�ni.Ziemia gromadzi prochy i ziemia, gdy zechce, je ods�ania. Nie tylko prochy. G��boko podziemi� jest przecie� piek�o ogniste pe�ne diab��w i potwor�w. S� niezmierzone skarby zakl�te,strze�one, kt�rych nie ujawnia si� bezkarnie. Jest dziwny �wiat nocnych istot kryj�cych si�przed s�o�cem. To pod ziemi� jest ten nies�ychany punkt styczny mi�dzy �yciem a �mierci�,kt�ry z obumar�ego ziarna wydaje zielony kie�ek.�yjemy przecie� w istocie na wysokiej g�rze usypanej z ko�ci, z popielisk wulkanicznychogni, z namu��w niesko�czonej liczby potop�w, z pogrzebanych sn�w tych, kt�rzy �yli przednami. I ju� na zawsze skazani jeste�my na dwuznaczno�� �ycia i �mierci, dobra i z�a, wielko�cii prochu tego, co raz zanurzy�o si� w ziemi i niekiedy wraca do nas, a zawsze towarzyszynam w snach, l�kach i nadziejach. Nie jeste�my pewni natury skarbu, je�li nawet go odnajdziemy,ale nie mo�emy przesta� go szuka�. To w�a�nie dlatego tak ludzi fascynuje archeologiai jej znaleziska burz�ce wiele naszych zastarza�ych pogl�d�w, ale niekiedy potwierdzaj�cychnasze najg��bsze przeczucia.Wy�aniaj�ce si� spod ziemi �w cz�ciach� zamierzch�e, gigantyczne zwierz�ta w przedziwnyspos�b zgadzaj� si� z mglistym �wiatem ludzkiej p�jawy, z przyczajonym w pod�wiadomo�cil�kiem, z legendami o smokach, potworach, olbrzymach i skarbach. Bo podziemi� spoczywa nie samo z�o. S� tam prochy opieku�czych przodk�w, �pi� zakl�ci rycerze,a wy�onione z nawa�nicy i pioruna zwierz�ta tak�e by�y Siuksom przychylne. Jeszcze razpodkre�lam t� dwuznaczno��, wsp�brzmienie l�ku i nadziei, dobra i z�a, �ycia i �mierci, bob�dzie to mia�o zasadnicze znaczenie. W istocie bowiem rzecz o dinozaurach ma charakterdwoisty. Z jednej strony ciekawi jeste�my, jak z nimi by�o naprawd�, w materialnej rzeczywisto�ci,jakie by�y, jak wygl�da�y, jak si� zachowywa�y, jaki by� �wiat ich otaczaj�cy, z drugiejnie mniejsz� ciekawo�� budzi sam fakt tak �ywio�owego zainteresowania, to drugie �yciedinozaura, tym razem w ludzkiej �wiadomo�ci i ludzkiej cywilizacji.Film Stevena Spielberga oparty na powie�ci �Jurajski park� Michaela Crichtona w chwili,kiedy to pisz�, zapowiada si� na najg�o�niejszy film wszystkich czas�w. Oznacza to, �e musia�trafi� w pok�ady zainteresowania najszerszych mas ludzkich. Do��czy wi�c do �Nietolerancji�,�Przemin�o z wiatrem�, �Quo vadis�, �Ben Hura�, �Kleopatry�, �King Konga�, horror�wHitchcocka, Japo�czyk�w i samego Spielberga. Zauwa�my, �e znaczna cz�� tych najg�o�niejszych,najch�tniej ogl�danych produkcji dotyczy przesz�o�ci, historii, cz�� druga ?r�norakich potwor�w. �Jurassic park� ��czy wspomnienie przesz�o�ci z tchnieniem grozy.Ale nie jest bynajmniej odkryciem motywu, przeciwnie, w Ameryce dinozaury od chwili odkryciai uzyskania imienia ciesz� si� powszechnym i zdumiewaj�cym powodzeniem. To znaczyby�oby ono zdumiewaj�ce, gdyby z kolei i to powodzenie nie by�o tylko realizacj� �rodkamiwsp�czesnej kultury masowej odwiecznego snu o potworze, o prastarym smoku, kt�ryzreszt� w swojej fantasmagorycznej postaci prze�ywa ogromny renesans w prozie typu fantasy.Podejrzewam, �e ca�y ten syndrom mo�e nam powiedzie� interesuj�ce rzeczy o naszejw�asnej naturze ludzkiej.Od przesz�o stu lat dinozaur zajmuje w cywilizacji Stan�w Zjednoczonych Ameryki miejscewa�ne i osobliwe. To tam w�a�nie dinozaury zosta�y po raz pierwszy odkryte, tam roze-5gra�y si� prawdziwe wojny o ich skamienia�e truch�a, tam powsta�y najwspanialsze zbiorypaleontologiczne ciesz�ce si� nie s�abn�cym od wieku powodzeniem. To w Stanach Zjednoczonychpowsta�y liczne parki rekonstrukcji, same za� dinozaury trafi�y do reklamy, przeobrazi�ysi� w kluseczki w zupach Campbella, sta�y si� bohaterami animowanych kresk�wek.Jeszcze na d�ugo przed Crichtonem i Spielbergiem dinozaur z barwnych album�w, ksi��eczekz przygodami, komiks�w, czekoladek, myjek, myde�ek, puzzli i ca�ego ch�amu najprzer�niejszychgadget�w wsp�czesnej cywilizacji sta� si� towarzyszem i anio�em str�em ameryka�skiegodziecka, jego maskotk�, sprz�tem z ogr�dka jordanowskiego i przedmiotem zachwytu.By� jednak, wy�oniony z nie�wiadomo�ci zbiorowej, nie tylko dziwol�giem, kolejnym aktoremodwiecznego zwierz�co?ludzkiego cyrku po lwach Colosseum, kar�ach, ta�cz�cychnied�wiedziach, w�ochatej Julii Pastranie, braciach syjamskich, by� tak�e przes�aniem i towielorakim. By� przybyszem ze stron i czas�w, gdzie kryje si� zagadka ludzkich narodzin iby� mo�e ludzkiego powo�ania. Rzecz nie jest bagatelna. Wiemy przecie�, jak wiele stres�wrodzi w cz�owieku nieznajomo�� w�asnych rodzic�w i pochodzenia. Jakie utrapienie prze�ywaj�sieroty i podrzutki, ile ba�ni od najstarszych po �Serce� Amicisa po�wi�cono dzieciom,kt�re szukaj� swoich rodzic�w, b�d� informacji o swoim pochodzeniu i przodkach. Ot� iludzko�� ca�a jest takim podrzutkiem nie�wiadomym tego gdzie, jak i z kogo si� pocz��. Genesisludzka jest przedmiotem niesko�czonej liczby mit�w, legend, religii, bada� naukowychi fantastycznych pomys��w. Jest to nasz odwieczny ludzki stress, kt�remu przydajemy protez�nauki b�d� wiary. I tak by�o zawsze, i dzisiaj jest tak�e.Nies�usznie u�miechamy si� z pob�a�liwo�ci� nad decyzj� izraelskich rabin�w, odrzucaj�cychprodukty ozdobione dinozaurem jako nieczyste. Mi�dzy fundamentalizmem a nauk�porozumienia by� nie mo�e, a obie racje na sw�j spos�b s� sobie r�wnowa�ne. A dinozaur�wprzecie� by� nie mog�o, bo nie mia�o kiedy, jako �e �wiat w roku pa�skim 1993 ma dopierolat pi�� tysi�cy pi��set siedemdziesi�t i cztery.Religie chrze�cija�skie ci�ko przechorowa�y Darwina. Oczywi�cie, sz�o tu o co� wi�cejni� sama data. Sz�o o to, �e dla fundamentalist�w rozumiej�cych Pismo �wi�te literalnie aktstworzenia istotnie dope�ni� si� w trakcie sze�ciu dwudziestoczterogodzinnych dni i nocy,istotnie B�g zakasa� r�kawy i lepi� cz�owieka z gliny jak garncarz dwojaki. Ciekawe, �e zwierz�tw ten spos�b nie lepi�, st�d wszelkie powinowactwo mi�dzy cz�owiekiem a jak�kolwiekinn� istot� by�o wykluczone. Tymczasem nauka m�wi�a, �e z tej samej gliny powsta�o ca�e�ycie i �e rozwija�o si� z form prostszych do bardziej z�o�onych (jak? ??o to k��c� si� uczenido dzisiaj i sp�r rych�o si� nie zako�czy), wi�c te� fundamentali�ci nauki zastosowali brzytw�Ockhama i ca�kiem Boga si� pozbyli. Z czasem okaza�o si�, �e sp�r jest pozorny, �e Stw�rcanie musi mie� jakiego� szczeg�lniejszego stosunku w�a�nie do krzemu, �e tchnienie duchamog�o si� dosta� jakiemu� ju� ukszta�towanemu kuzynowi prama�py. Podobnie i biblijne dnistworzenia uzyska�y wyk�adni� symboliczn�. Ca�a sprawa nie jest bynajmniej zako�czona,gdy� jedno�� cz�owieka i zwierz�cia, drzewa i ca�ej natury zyskuje coraz wi�cej zwolennik�w,a konsekwencje teologiczne takiego stanowiska s� bez przesady ogromne.Zanim dosz�o do tego swoistego zawieszenia broni, wyczyniano brewerie nies�ychane iw�a�ciwie gorsz�ce. W ameryka�skim miasteczku Dayton toczy� si� proces o to, czy cz�owiekpochodzi od ma�py i czy wolno o tym naucza� w szkole. Londy�ski biskup dopytywa� si�uczonego, czy pochodzi od ma�py ze strony ojca czy matki, obrzucano si� nawzajem obelgamii insynuacjami. Dzi� to wszystko si� powtarza mi�dzy Ko�cio�em, dla kt�rego seks jesttabu, a tymi, kt�rzy uwa�aj� fizyczn� stron� mi�o�ci za jedn� z normalnych cech ludzkiej fizjologii,kt�r� dopiero teraz zaczyna si� powa�nie poznawa� i bada�. Pewnie te� dojdzie wko�cu do jakiego� kompromisu, czy te� zawieszenia broni.W�r�d pr�b kompromisu mi�dzy wiar� i nauk� by�a te� jedna bardzo osobliwa. Pojawi�asi� koncepcja, �e wprawdzie wszystkie skamienieliny uk�adaj� si� w logiczny ci�g i mog�yby6�wiadczy� o niezmiernej dawno�ci, ale w rzeczywisto�ci nie �wiadcz� o niczym, gdy� B�gpi�� tysi�cy lat temu stworzy� je od razu gotowe. Zamiast stworzy� dinozaura stworzy� poprostu jego gotowy, skamienia�y szkielet... Pomys� wzbudzi� sporo �miechu, ale tymczasemdzisiaj zosta� po latach otrzepany z kurzu i pojawi� si� znowu. Wykopaliska mia�yby wi�c by��skamienia�ymi my�lami Boga�, co nawet �adne poetycko, ale do powa�nej dyskusji si�nie nadaje.Gdyby to jednak przyj��, to oczywi�cie znaczy�oby to, �e nie istnia� cz�owiek pierwotny,ani owady uwi�zie w bursztynie, �aden cz�owiek nie malowa� jaski� w Lascaux, nie by�otrylobit�w ani mamut�w, no i samych dinozaur�w. Stworzone zosta�y tylko ich gigantyczneko�ci, las kolumn, podziemny Partenon. Ale to ju� pewnie i reszta �wiata mog�aby by� z�ud� imajakiem. A nie jest? ??pytaj�, tym razem z Dalekiego Wschodu.Nasza przesz�o��, pocz�tek, narodziny, tak czy inaczej ci�gle nieznane. Porz�dek legendynie zgadza si� z porz�dkiem nauki. Wedle nauki cz�owiek wspina� si� z niezmiernym trudempoprzez narz�dzia z ko�ci, kamienia, hord� pierwotn�, niezliczone pr�by i b��dy. Nie by�o�adnego z�otego wieku, �adnej wielkiej cywilizacji technologicznej, Atlantydy czy Lemurii,nie by�o olbrzym�w ani smok�w, elf�w ani trolli. Legendy natomiast twierdz� uporczywie, �eswoje pierwsze chwile sp�dzi� cz�owiek w towarzystwie Boga albo bog�w, �e istnia� Eden,rajski ogr�d, �e istnia�y potwory, a w�r�d nich najgro�niejszy i najbardziej tajemniczy ?smok. I to w�a�nie takie wierzenia i legendy z�o�y�y si� na nie�wiadomo�� zbiorow�, na tre��naszych sn�w i prze�wiadcze�. Ludzko�� wierzy�a w smoka, a wygrzeba�a dinozaura. Kt�rydla kt�rego by� naprawd� pierwowzorem? Mo�liwe, �e odkopywane niekiedy olbrzymie ko�ci... [ Pobierz całość w formacie PDF ]