4 Armia Pancerna, DOC

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

4. Armia Pancerna została sformowana (przemianowana z 4. Grupy Pancernej na początku 1942). W pierwszej fazie Barbarossy była podporządkowana GA „Północ” i była w ugrupowaniu przygotowawczym w Prusach Wschodnich w rejonie Tylży. W pierwszych dniach kampanii toczyła walki na Litwie. Przełamała graniczne pozycje i nacierała w stronę rzeki Niemen oraz zdobyła Kowno. Między 24 a 26 lipca 1941 uczestniczyła w bitwie pancernej nad Dubysą (1 DPanc, 36 DPiech oraz 6 DPanc). Natomiast 8 DPanc i 3 DPiech nacierały w stronę Dyneburga i po zdobyciu miasta utworzyły przyczółek mostowy przez Dźwinę. Następnie oddziały grupy uderzyły przez Dźwinę w stronę starej granicy łotewsko- sowieckiej i przełamały znajdujące tam fortyfikacje. Po przełamaniu tych umocnień część oddziałów grupy (8 DPanc., 3DPiech i DPanc. SS „Totenkopf”) prowadziła pościg w stronę Jeziora Ilmen (południowa część jeziora) i uczestniczyła w bitwie o Starą Rusę. Natomiast pozostałe siły grupy 1 i 6 DPanc. i 36 DPiech. toczyły walki na południe od Jeziora Pejpus. 36 DPiech. zdobyła Psków. Od połowy lipca 4. GPanc. rozpoczęła operacje w stronę Leningradu. 36 DPiech. oraz 1 i 58 DPiech. uderzył wschodnim brzegiem Jeziora Pejpus w stronę Narwy. 58 DPiech. brała udział w zdobywaniu miasta Narwa oraz przełamała pozycję na rzece Narwie. 1 i 6 DPanc. uderzyły w stronę rzeki Ługi i przełamały sowieckie linie obronne na wschodnim brzegu tej rzeki. Oddziały grupy brały także udział w walkach o Nowogród leżący na północ od Jeziora Ilmen (tzw. bitwa przez Mszagę i Szetoń). Bardzo ciężkie walki w trudnym terenie prowadziły pododdziały 8 DPanc i 3 DPiech. na drodze w przestrzeni m. Dno i Porchow. W tym czasie podporządkowano dowództwu 4. GPanc korpus pancerny w składzie 12 szczecińska DPanc. oraz 18 legnicka DPiech. (zmotoryzowanej) i 20 DPiech. (zmotoryzowanej) z Hamburga. Część tych sił 12 DPanc. i 20 DPiech. oraz 96 i 126 DPiech. uderzyły w stronę Newy i Jeziora Ładoga. Doszło wtedy do zdobycia przez 126 DPiech. miasta Schlisseburg. Natomiast 1 i 6 DPanc. oraz 36 DPiech. przełamały ufortyfikowane pozycje Sowietów w rejonie wzgórz Duderchofu (południowy wschód od Leningradu). Wówczas Hitler bojąc się ogromnych strat podczas bezpośredniego szturmu na miasto zatrzymał rokujący powodzenie atak i przerzucił oddziały 4. GPanc. w strefę operacyjna GA „Środek” w rejon Smoleńska i Jelni (1 i 6 DPanc. oraz 3 i 36 DPiech.). Odziały grupy zostały odświeżone i zgrupowane w ugrupowaniu przygotowawczym dla operacji Tajfun. 14. października 1941 grupa pancerna rozpoczęła natarcie w stronę Moskwy. Po przełamaniu moskiewskich linii obronnych uderzyła przez rzekę Protwę w kierunku Nary. Na wschodnim brzegu tej rzeki uchwyciła przyczółki, które musiała opuścić już po kilku dniach w wyniku sowieckich kontruderzeń. Po wycofaniu się na zachodni brzeg przeszła do walk obronnych i pozycyjnych nad Narą. Od 5 grudnia 1941 do połowy kwietnia 1942 oddziały grupy toczyły bitwy obronne pod Moskwą w skrajnie trudnych warunkach pogodowych (głęboki śnieg, niskie temperatury oraz ciągłe zagrożenie ze strony partyzantów sowieckich i oddziałów regularnych, które przełamywały się). Wyczerpane dywizje po bitwach obronnych nad Narą rozpoczęły odwrót przez Protwę w stronę Ugry. Od połowy stycznia do połowy kwietnia 1942 zaangażowana była w bitwę obronną pod Juchnowem W maju 1942 4 APanc OKH zluzowało i przeniesiono w tyłowy obszar operacyjny w celu odświeżenia. W połowie czerwca 1942 została włączona do Operacji „Błękit”- wschodnia ofensywa na Kaukaz i Stalingrad. W pierwszej fazie tej operacji przełamała pozycje sowieckie i prowadziła pościg w stronę środkowego Donu. Następnie została zaangażowana w bitwę okrążającą w przestrzeni Kałacz- Kleckaja. W ostatnie dni upalnego sierpnia 1942 oddziały armii rozpoczęły natarcie przez Stepy Kałmuckie, które doprowadziło je na południe od Stalingradu rejon jezior słonych. Od listopada 1942 rozpoczęła się Zimowa bitwa obronna, w której 4. APanc toczyła walki obronne w Stepie Kałmuckim i nad Donem. Została zaangażowana w bitwy zaczepne (próba odsieczy dla zamkniętych w kotle stalingradzkim oddziałów 6. Armii) oraz obronne na wschód i południe od dolnego Donu i nad Manyczem. Od lutego 1943 toczyła walki pomiędzy Dońcem a Dnieprem oraz w marcu brała udział w bitwie zaczepnej o Charków. Od kwietnia do ostatnich dni czerwca była odświeżana i od 1 od 4 lipca przebywała w ugrupowaniu przygotowawczym dla operacji Cytadela. Przez siedem dni wykrwawiała się w bitwie zaczepnej pod Kurskiem. Po walkach obronnych o Charków rozpoczął się okres bitew odwrotowych w stronę Dniepru. Te walki doprowadziły jednostki podporządkowane 4. APanc w rejon na wschód od Kijowa. Od drugiej połowy września do końca 1943 została zaangażowana w bitwę obronną na Dnieprem. Po przełamaniu sowieckich sił rozpoczęła walki w obronne w obszarze Żytomierz- Beredyczew oraz w przestrzeni Korosteń- Równe. Prowadziła na przełomie lutego i marca 1944 natarcie w stronę Łuck Brała także udział w bitwach obronnych o Szepietówkę oraz w walkach w przestrzeni Tarnopol- Kowel (walki obronne w twierdzy tarnopolskiej i w Kowlu. W wyniku krytycznej sytuacji (okrążenie i zniszczenie niemieckich oddziałów pod Brodami) rozpoczęła walki odwrotowe przez Galicję i Wołyń stronę Bugu, który przekroczyła w rejonie Chełmna, dalej walki prowadziły w stronę Wisły. Od pierwszych dni zaangażowana została w walki nad Wisłą na przeciwko przyczółka pod Baranowem. Do 12 stycznia 1945 zajmowała pozycje na przeciwko tego przyczółka. Od 13 stycznia 1945 rozpoczęła walki odwrotowe przez Pilicę i Wartę, którą przekroczyła na południe od Sieradza. Na początku lutego wykrwawione oddziały dotarły na Dolny Śląsk. Resztki oddziałów 4. APanc toczyły walki obronne na linii Odry i w uporczywych walkach wycofały się za Nysę Łużycką i na odcinku Gorlitz- Guben prowadziła walki pozycyjne do połowy kwietnia 1945. Ostatnim rozdziałem były walki odwrotowe przez Łużyce.

OdB PzAOK 4 w okresie 22 czerwiec 1941- 08 maj 1945

OdB na dzień 22 czerwca 1941:

Panzergruppe 4: Generaloberst Hoepner

Reserve:

SS-Division Totenkopf SS-Gruppenführer Eicke

LVI. Panzerkorps: General der Infantrie Manstein

3. Infantriedivision (mot.) Generalleutnant Jahn

8. Panzerdivision Generalmajor Brandenberger

290. Infantriedivision Generalleutnant Frhr. von Wrede

XXXXI. Panzerkorps: General der Panzertruppen Reinhard

6. Panzerdivision Generalmajor Landgraf

1. Panzerdivision Generalleutnant Kirchner

36. Infantriedivision (mot.) Generalleutnant Ottenbacher

269. Infantriedivision Generalmajor von Leyser

OdB w październiku 1941 przed rozpoczęciem Operacji Tajfun

Panzergruppe 4: Generaloberst Hoepner

XXXX. Panzerkorps: General der Panzertruppen Stumme

2. Panzerdivision Generalleutnant Veil

10. Panzerdivision Generalmajor Fischer

XXXXVI. Panzerkorps: General der Panzertruppen von Vietinghoff

5. Panzerdivision Generalleutnant Fehn

11. Panzerdivision Generalmajor Crüwell

252. Infantriedivision Generalleutnant von Boehm-Bezing

LVII. Panzerkorps: General der Panzertruppen Kuntzen

19. Panzerdivision Generalleutnant von Knobelsdorff

20. Panzerdivision Generalleutnant Stumpff

3. Infantriedivison (mot.) Generalleutnant Jahn

Waffen-SS Division "Das Reich" SS-Gruppenführer Hausser

OdB stan na dzień 30 czerwca 1943

4. Panzerarmee:

Höh. Arko 312

berbaustab 14

Kdr. d. Bautruppen 34

Baubtl. (K) 155, 305

Brükostaffelstab 922 mit Brüko

B. 671 und 2./413

LII. Armeekorps:

57. Infantriedivision Generalmajor Otto Fretter-Pico

255. Infantriedivision Generalleutnant Walter Poppe

332. Infantriedivision Oberst Adolf Trowitz

Arko 137

I./le.Art.Rgt. 108 (mot. RSO)

3./731 Art.Btl. (15cm Kan.)

s.Werfer Rgt. 1 (ohne II. Btl.)

Pi.Rgt.Stab z.b.V. 677

Pi. Btl. 74

Brüko B 23, 80

Baubtl. 217

Radf.Sich.Btl. 226 ohne 1 Kp.

XXXXVIII. Panzerkorps:

Panzergrenadierdivision "Grossdeutschland" Generalleutnant Walter Hornlein

3. Panzerdivision Generalleutnant Franz Westhoven

11. Panzerdivision Generalmajor Johann Mickl

167. Infanteriedivision Generalleutnant Wolf Trierenberg

Pz.Brig.Stab 10

Pz.Rgt.Stab 39

Pz.Abt. 51, 52 (Panther)

Arko 132 und 144

Art.Rgt.Stab 70

III./Art.Rgt. 109 (21 cm Mörser)

Art.Abt. 101 (sFH)

Art.Abt. 842 (10.5cm Kan)

Sturmgeschütz.Abt. 911

Heeres-Flak-Btl. 616

le. Beobachter-Abt. 19

Pi.Rgt.Stab z.b.V. 515

Pi.Btl. (mot.) 48

Pi.Lehr-Btl. 1 (mot.)

Brüko-Staffelstab 938 mit Brüko B 22, 609, 639-649, 676, und J 841

Brü.Btl. 37

le.Radf.Str.Baubtl. 507

Baubtl. 81 ohne 4. (georg). Kp.

II. SS-Panzerkorps:

SS-Panzergrenadierdivision "Adolf Hitler" SS-Standf. Theodor Wisch

SS-Panzergrenadierdivision "Das Reich" SS-Grupf. Walter Kruger

SS-Panzergrenadierdivision "Totenkopf" SS-Brigf. Max Simon

Arko 122

III./Art.Rgt. 818, Art.Abt. 861 (leFH mot. RSO)

Kdr.d.Nebeltruppen 3

Werf.Rgt. 55, Werf.Lehr.Rgt. 1

Pi.Rgt.Stab z.b.V. 680

Pi.Btl. (mot.) 627 und 666

Brüko-Staffelstab 929 mit Brüko B 2./41, 11, 21, 31, 573 und J 840

Kdr.d.Bautr. 8

Brü.Baubtl. 26

le.Radf.Str.Baubtl. 508

BauBtl. 410

Ger. Einheit B 812

OdB na dzień 23 czerwca 1944

4. Panzerarmee:

213. Sicherungsdivision

454.Sicherungsdivision

4. Panzerdivision

5. Panzerdivision

LVI. Panzerkorps:

26. Infanteriedivision

342. Infanteriedivision

131. Infanteriedivision

253. Infanteriedivision

1 Skijäger Division

XXXXII. Armeekorps:

72. Infanteriedivision

88. Infanteriedivision

291. Infanteriedivision

214. Infanteriedivision

XIII. Armeekorps:

340 . Infanteriedivision

361. Infanteriedivision

OdB na dzień 15 lipca 1944

4. Panzerarmee:

VIII. Armeekorps:

12. (węgierska) Dywizja Piechoty

211. Infanteriedivision

5. Jägerdivision

LVI. Panzerkorps:

26. Infanteriedivision

342. Infanteriedivision

1 Skijäger Division

XXXXII. Armeekorps:

72. Infanteriedivision

88. Infanteriedivision

214. Infanteriedivision

OdB stan na dzień 31 sierpnia 1944

4. Panzerarmee:

LVI. Panzerkorps:

214. Infanteriedivision

26. Infanteriedivision

253. Infanteriedivision

1 Skijäger Division

XXXXII. Armeekorps:

342. Infanteriedivision

291. Infanteriedivision

72. Infanteriedivision

88. Infanteriedivision

XXXXVIII. Panzerkorps:

23. Panzerdivision

3. Panzerdivision

1. Panzerdivision

213. Sicherunsgdivision

III. Panzerkorps:

17. Panzerdivision

97. Jägerdivison

16. Panzerdivision

20. Panzergrenadierdivision

304. Infanteriedivision

OdB stan na dzień 25 września 1944

4. Panzerarmee:

XXXXII. Armeekorps:

342. Infanteriedivision

291. Infanteriedivision

72. Infanteriedivision

88. Infanteriedivision

XXXXVIII. Panzerkorps:

168. Infanteriedivision

68. Infanteriedivision

304. Infanteriedivision

OdB stan dzień 12 kwietnia 1945

4. Panzerarmee:

20. Panzerdivision

21. Panzerdivision

10. SS Panzerdivision Frundsberg

Fsch. Panzerdivision Hermann Göring

Begleitdivision Führer

Panzerverband Böhmen

LVII. Panzerkorps:

6. Infanteriedivision

72. Infanteriedivision

"Grossdeutschland" Panzerkorps:

Panzergrenadierdivison Brandenburg

615. Infantriedivisions HQ

545. Infanteriedivision

Mosers Korpsgruppe:

193. Infantriedivision

404. Infantriedivision

463. Infantriedivision

V. Armeekorps:

342. Infantriedivision

36. SS-Waffengrenadierdivison

214. Infantriedivision

275. Infantriedivision

35. SS Polizeidivision