39.Walka o granicę II Rzeczypospolitej, historia powszechna

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Walka o granice II Rzeczypospolitej.

Rywal

Sporny obszar

Najważniejsze wydarzenia

Uwagi

Czechosłowacja

Śląsk Cieszyński

5 październik 1918- tymczasowa ugoda organizacji polskich i czeskich

23 styczeń 1919 - atak wojsk czeskich, walka z polską samoobroną

28 lipiec 1920 - ustalenie przez mocarstwa przebiegu granicy; podział Cieszyna (konferencja w Spa)

Po czeskiej stronie granicy pozostało 14 tys. Polaków. Polska w 1938 wymusiła zwrot Zaolzia

Niemcy

Górny Śląsk

16-24 sierpień 1919 - powstanie śląskie; szybko stłumione

19-27 sierpień 1920 - drugie powstanie śląskie

20 marzec 1921 - plebiscyt 59,6% za Niemcami, 40,4% za Polską

2/3 maj 1921 - wybuch polskiego powstania na wieść o niekorzystnych planach podziału Śląska

21-27 maj 1921 - bitwa o Górę św. Anny

czerwiec 1921 - przerwanie walk, przybycie oddziałów rozjemczych

20 październik 1921 - podział Śląska

Znaczna autonomia Górnego Śląska w ramach Rzeczypospolitej (własny sejm i skarb)

Powiśle, Warmia i Mazury

11 lipiec 1920 - plebiscyt - 96,6% za Niemcami; w wyniku tego do Polski przyłączono jedynie 8 pogranicznych wsi.

Plebiscyt odbył się w czasie największych sukcesów Armii Czerwonej

Wielkopolska

październik-grudzień 1918 - tworzenie polskich oddziałów zbrojnych

27 grudzień 1918 - wybuch walk w Poznaniu, w ciągu kilku dni opanowano większość miast regionu

styczeń-luty 1919 - walki z regularną armią niemiecką

18 czerwiec 1919 - traktat wersalski; Wielkopolska przyznana Polsce

Jedyne w pełni wygrane powstanie polskie.

Litwa

Wileńszczyzna

sierpień 1920 - przekazanie Wilna Litwie przez bolszewików

wrzesień-październik 1920 - walki polsko-litewskie

7 październik 1920 - zawieszenie broni w Suwałkach

9 październik 1920 - zajęcie Wilna przez oddziały gen Żeligowskiego; utworzenie Litwy Środkowej (formalnie niepodległej)

24 marzec 1922 - przyłączenie Litwy Środkowej do Polski

Konflikt z Litwą o Wilno przez cały okres międzywojenny.

Ukraińcy

Galicja

1 listopad 1918 - początek walk polsko-ukraińskich o Lwów

22 listopad 1918 - przebicie się do Lwowa regularnych wojsk polskich

kwiecień-czerwiec 1919 - ofensywa polska i wyparcie wojsk ukraińskich z Galicji Wschodniej po Zbrucz.

W okresie międzywojennym silne organizacje ukraińskie, podczas II wojny walki polsko-ukraińskie.

Rosja Radziecka

Białoruś, Ukraina

grudzień 1918 - pierwsze walki polskiej samoobrony z maszerującą na zachód Armią Czerwoną

1919 - walki polsko-radzieckie i rokowania w związku ze zmienną sytuacją polityczną w Rosji i na Ukrainie

25 maj 1920 - polska ofensywa na Kijów

czerwiec-lipiec 1920 - kontrofensywa radziecka i odwrót wojsk polskich

23 lipiec 1920 - w Moskwie powstaje Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski (Marchlewski, Dzierżyński) jako zalążek władz Polskiej Republiki Radzieckiej

13-25 sierpień 1920 - obrona Warszawy i kontrofensywa znad Wieprza, rozbicie i wyparcie bolszewików (cud nad Wisłą)

wrzesień 1920 - ofensywa polska, zwycięska bitwa nad Niemnem

12 październik 1920 - ustalenie zawieszenia broni z dniem 18 października

18 marzec 1921 - pokój w Rydze; ustalenie granic, zobowiązanie Rosji do zwrotu zagrabionych dzieł kultury.

Wzajemne stosunki napięte przez cały okres międzywojenny, co było związane z totalitarną polityką wewnętrzną ZSRR i działaniami sterowanych z Moskwy komunistów polskich, jawnie występujących przeciwko interesom państwa polskiego.