4-5) PANSTWA ZACHODNIO SUDANSKIE, Cywilizacje

4.PAŃSTWA ZACHODNIO SUDAŃSKIE ( GHANA, MALI, SONGHAJ)

5. Rola islamu w państwach zachodnio sudańskich

W okresie między IV a XVI stuleciem w Afryce j rozkwitały wielkie, regionalne imperia. Ich historia do niedawna była całkowicie nieznana. Dopiero dekolonizacja kontynentu afrykańskiego przyczyniła się do rozbudzenia świadomości afrykańskiej. Przyczyniło się to do rozwoju badań nad starymi państwami tej części świata.

Cywilizacje afrykańskie- Państwo Gany, Mali i Songhaju

-Sahed – między lasem tropikalnyn a Saharą

-posiadają sporo cech z kultury islamskiej

GHANA (VIII- XI w)

- wciąż istnieje, znajduje w pd. Częśći Wybrzeża Kości Słoniowiej( Mauretania i cz. Mali)

- deficyt tradycyjny- inne plemiona przejeły nazwę

- jest to I państwo, które się wyzwoliło i wyciągneło rękę po nazwę, choć się ona nie należała

- kupcy arabscy po raz pierwszy wspominają o państwie , wzmianka z VIII w

-początki nie znane, w VIII w było już uformowane

- w swoim dziele Alfazar określił pąnstwo jako Kraj Złota

-Ghana- największe państwo Sudanu

- w XIX w powstało dzieło mało literackie „ Kronika Timbuktu”

-Timbuktu- miasto na skraju Sahary

-prowincjonalno-muzłumańsko- murzyńskie

-władców łącznie 44, 22 przed Chidżrą, 22 później( wiadomości nie z pierwszej ręki)

-twór polityczny, nie pochodzenia murzyńskiego ale berberyjskiegoànie wiadomo kiedy podbili lud Soninge, założyli państwo i pozostali tam do dziś

-stolica- Kumbi-Saleh( obecnie jest to Maurytania)- pozostały jedynie jej szczątki, wykopaliska prowadził tam prof Filipowiak;-)

- był to eklektyczny twór, elementy północno-afrykańskieà zapożyczenia

-stolica liczyła ok. 15-20 mieszkańców

-dzielnica przypominała architektonicznie prowincjonalne miasteczko berberyjskie z meczetem z niewypalnonej cegły- banko- z toporną wierzycą- minaretem - obok pałac władcy:

- okrągłe fundamenty

- sala audiencyjana

- mur obronny

- dzielnica królewska

- pozostałości zwykłych domów

- zapożyczenia od sąsiadów

KULTURA;

- nie na wysokim poziomie

- rolnictwo; gospodarka wypaleniskowa ( przenoszenie po wyjałowieniu)

- 4 dzielnice państwowe, z centrum w stolicy

- wzorce polityczne od Berberów

- podbite przez Arabów z pn. Afryki

- XI w. Najazd z pn. Afryki (Maghrebu)

-wprowadznie islamu

- Mali na dalszy plan schodzi

- pochłonięte przez Mali później

MALI

-obejmuje duży obszar

-I wiadomość o tym państwie z lat ’60-tych XI wieku

-nazwa od Malinke (ludzie mali- nazwa własna)

- początkowo małe państewka plemion Malinke ( do dziś istnieją)

- siedziby zlokalizowane blisko obszarów złotonośnych

- kontakty z arabami

- XI w. Scalone plemiona nad Górnym Nigrem przez Sundiatę Keitę

- imperium kieruje się ku pn-zach, pn-wsch, ku kopalniom

-władcy( przekładanka językowa- Ali, Abu Bekr, Mahomet, Mansemuse)

- nawiarstwianie się kultury arabskiej po ich najeździe w XII w.

- islamizacja warstw opornych

-Mansamusa Ià szczyt potęgi XIV ( pierwsze dziesiątki)

*pielgrzymka do Mekki ( 8-10 tys ludz w orszaku, wyprawa ta opisana)

*humorystyczny akcent przybycia do Kairu- chciał się pokazać, zabrał dużo złota, rozdawał go, niestety złoto spadło z ceny, i został potraktowany z małym szacunkiem; miał się spotkać także z sułtanem, spodziewał się, że podejdzie do niego na kolanach, a On siedział na podwyższeniu; w końcu udał się do Mekki;-)

* wyprawa ta skutkowała w przybliżeniu się do kultury arabskiej

*przywiół architekta Eschahelego, który budował m.in w Ninjani

* wzniesienie meczetów

* sala audiencyjna zbudowana przez Eschahelego( pojedyncza sala) o charakterze reprezentacyjnym ( 20x 20, ściany 1,5 m, przykryta fałszywym sklepieniem{ nie potrafili zbudować innego}; środek wyżej niż boki

* pocz. XVII stolica Ninjana zburzona

* szereg domków, podwórka od wewnątrz, ale też typowe dla murzynów szałasy, nic nowego niż w Kumbi-Saleh

- kraj lepiej zorganizowany niż Ghana

-powstało imperium z wielu plemion( rolnicze, łowcy- zbieracze), niezunifikowane

- Malinke- lud rolniczy- na wschà hodowla, rolnictwo

* pogrupowany w rody

*animizm

* islam nie dokońca ortodoksyjny ( tak samo obecnie)

- sprowadzono: konie arabskie, lepsze okazy broni, kolczugi, szable

- na dworze kancelaria zajmująca się produkcją dokumentów, kotrolą, niewiele zna arabski a w języku miejscowym się nie pisze

-ustrój rodowy, brak wyraźnych klas

- w maistach trochę Arabów i Berberów- trudnią się handlem